من مسئول سرنوشتم هستم

در روز یکشنبه 25 مهر 95 از پایان نامه ارشد خودم دفاع کردم و حالا وقت آن است که برای آینده خودم تصمیم گیری کنم. در حال حاضر در بین یک چند راهی بزرگی قرار گرفته ام:

• اپلای (پروسه 1 ساله)
• دکترا در ایران (پروسه 6 ماهه)
• سربازی (پروسه 2 ساله)
• یادگیری زبان دوم یا سوم (پروسه حداقل 1 ساله)
• یادگیری زبان کدنویسی جدید (پروسه حداقل 6 ماهه)
• تألیف کتاب و مقاله (پروسه 6 ماهه)
• پروژه کسری خدمت (نامعلوم)
• و چند مورد دیگر

انتخاب هر کدام از موارد بالا، مسیر و روش و تلاش خاص خودش رو داره... از طرفی ممکنه دچار موازی کاری هم بشوم، یعنی هم به فکر اپلای باشم و هم یادگیری زبان سوم... این را اینجا نوشتم تا خودم را مسئول صد در صدی تصمیم گیری الآنم و آینده خودم بدونم... در حال حاضر مشکلات اقتصادی و وضع بیکاری و هیچ چیز دیگه ای در تصمیم گیری من دخیل نیست و من با فکری آزاد میتونم انتخاب هایم را انجام دهم؛ پس هر اتفاقی در آینده بیفتد، خودم مسئول آن هستم و نه هیچ کس دیگری!

به شخصه دیگه از این این وضعیت بریده ام... تا کی کارهای تکراری را به امید نتایج متفاوت انجام دهم؟! 

جمله ای طلایی از محمد علی کلی

محمدعلی کلی (قهرمان بوکس دنیا) یک جمله خیلی معروف داره که:

وقتی ازش پرسیدن چند تا شنا میری؟ گفت: من اصلا تعدادشو نمیشمرم! زمانی میشمرم که دردش شروع شده باشه. وقتی درد رو احساس کنم، اون موقع میشمرم، چون اون موقعست که واقعا حساب میشه... این چیزیه که تو رو قهرمان میکنه.

دانلود کلیپ تصویری

پی نوشت نامربوط: 

امروز تصمیم گرفتم که موارد زیر را وارد برنامه زندگی خودم بکنم:

• اگر روی چیزی که نمی دانم تمرکز کنم، کارهای زیادی هست که می توانم انجام دهم (مثلاً اطلاعات من در مورد زمین شناسی بسیار کم است).
• به جای شمردن تعداد مقالات و کتاب های خوانده شده خودم، روی کتاب ها و مقاله هایی که می توانم بخوانم ولی هنوز نخوانده ام تمرکز کنم.
• به جای محاسبه مقدار ساعاتی که کار و مطالعه و فعالیت می کنم، تعداد ساعت هایی را بشمارم که هدر می دهم و کار خاصی انجام نمی دهم.
• به جای محاسبه درآمد ماه گذشته ام (ممکن است این درآمد بسیار ناچیز باشد)، به این فکر کنم که چرا نتوانستم سه برابر آن را کسب کنم.

مشبک کاری ناقص (Partial Perforation)

زمانی که چاه به طور کامل در داخل سازند نفوذ نکند، یا کل سازند توسط مشبک ها باز نشوند، خطوط جریان در نزدیکی دهانه چاه به سمت یکدیگر همگرا می شوند (Covergence). تفاوت میان خطوط جریان در مشبک کاری ناقص (Partial Perforation) و کامل (Full Perforation) در شکل زیر نشان داده شده است:

همگرا شدن خطوط جریان در ناحیه اطراف دهانه چاه سبب ایجاد یک افت فشار اضافه در این ناحیه می شود. در بعضی موارد، زمانیکه ضخامت ناحیه مشبک کاری شده در مقایسه با ضخامت سازند (h) خیلی کوچک باشد، ممکن است جریان کروی ایجاد شود. اثر مشبک کاری ناقص را به عنوان یک اسکین (Skin) در نظر می گیریم که Spp نامیده می شود؛ یعنی اسکین ناشی از مشبک کاری ناقص. این اسکین همواره مثبت است و معمولاً در بازه 0 تا 30 تغییر می کند. این اسکین تابعی از ضخامت محدوده مشبک کاری شده (hp)، فاصله بین بالای ضخامت و بالای مشبک ها (htop)، و نسبت نفوذپذیری افقی به عمودی (Kh/Kv) می باشد. 

ضخامت ناحیه مشبک کاری شده (hp): قسمتی از ضخامت سازند است که جریان سیال از طریق آن وارد دهانه چاه می شود.

معمولاً برای ماکزیمم کردن تولید، کل ضخامت سازند را مشبک کاری می کنند (hp=h). در برخی موارد برای به حداقل رساندن اثرات مخروطی شدن (Coning Effect)، لازم است که مشبک کاری ناقص انجام شود.

دقت شود که اگر چاه به صورت شیبدار باشد، hp را در طول شیب اندازه گیری می کنند.

hp ، htop و h در شکل زیر نشان داده شده اند:

زمانی که در چاه مشبک کاری ناقص انجام می دهیم، محل این مشبک کاری اثر زیادی بر روی Spp می گذارد. همان طور که در شکل زیر دیده می شود، ضخامت سازند (h) و همچنین ضخامت ناحیه مشبک کاری شده (hp) در هر دو شکل یکسان است ولی محل ناحیه مشبک کاری شده متفاوت است؛ یعنی htop در آن ها متفاوت است. این اتفاق باعث ایجاد اسکین های متفاوت در آن ها خواهد شد.

نسبت نفوذپذیری افقی به عمودی (Kh/Kv): این نسبت بیانگر ناهمسانگردی نفوذپذیری در داخل سازند می باشد (Anisotropic Permeability). زمانی که در مورد مشبک کاری ناقص و یا چاه های افقی صحبت می کنیم، این نسبت به کار برده خواهد شد و اثر مستقیمی بر روی مقدار Spp می گذارد. این نسبت معمولاً در محدوده 0.1 تا 1000 قرار دارد.

پی نوشت: اثر مشبک کاری ناقص در آنالیز داده های چاه آزمایی بسیار مهم است و حتماً باید آن را در نرم افزار در نظر بگیریم. انشاءالله در پست بعدی در مورد جریان کروی صحبت خواهم کرد.

مستندسازی کارهایی که انجام می دهیم

یکی از بهترین کارها برای صرفه جویی در زمان، ثبت و مستندسازی کارهایی هست که انجام می دهیم. مثلاً من اوایل برای استفاده از نرم افزار سفیر و PVTi یک کاغذ آماده کرده بودم و مرحله به مرحله نوشته بودم که چه کارهایی باید انجام بدهم تا بتوانم یک پروژه جدید را اجرا کنم. همچنین در زمان کنکور برای حل مسائل ریاضی این کار را انجام دادم. یعنی در یک کاغذ نوشتم که اگر مثلا با فلان نوع مساله روبرو شدم، سریعاً این مراحل را به ترتیب انجام دهم. با این کار پس از مدتی تمام این مراحل برای من به عادت تبدیل شدند و دیگر نیازی به استفاده از کاغذها نبود. همچنین وقتی کسی از من سوالی می پرسید، این کاغذها را به او می دادم تا بتواند به راحتی و به سرعت تمام مراحل را جلو ببرد و بعد اشکالاتش را بپرسد.

حتی برخی از دوستانم مراحل فارغ التحصیلی و روند ادارای و امضاهایی را که باید از افراد مختلف بگیریم در یک کاغذ نوشته اند و آن را در اختیار بقیه دانشجویان قرار داده اند تا دیگر آن ها سردرگم نشوند و بتوانند با آرامش کارها را انجام بدهند.

از این جهت، مستندسازی کاری بسیار عالی است و سعی میکنم برای بقیه کارهایم نیز آن را عملی کنم.

مشتق فشار اولیه (PPD)

برای آنالیز بهتر داده های چاه آزمایی، اهمیت زیادی دارد که بتوانیم بین اثرات مخزن و اثرات چاه تفاوت قائل شویم؛ زیرا برای تفسیر داده های ولتست نیاز به داده هایی داریم که بیانگر اثرات مخزن باشند و در حقیقت داده هایی را که ناشی از اثرات چاه باشند حذف می کنیم و مابقی را آنالیز و تفسیر می کنیم.

از مشتق فشار اولیه یا Primary Pressure Derivative - PPD برای تشخیص اثرات چاه استفاده می کنیم. یکی از آپشن های بسیار خوب نرم افزار IHS WellTest 2015، محاسبه و نمایش PPD بر روی نمودار می باشد که از آن برای تشخیص اثرات چاه استفاده می کنیم.

برخی از اثرات چاه عبارتند از:

• توزیع مجدد فازها (Phase redistribution)
• اختلال در عملکرد گیج
• عملیات پاکسازی چاه (Wellbore cleanup operations)
• اثرات جزر و مدی یا زمین لرزه (Geo-tidal or seismic effects)

تعریف مشتق فشار اولیه (PPD) به صورت زیر است:

توجه کنید که این تعریف با تعریف مشتق (derivative) که قبلا به کار می بردیم متفاوت است:

طبق تعریف، PPD برای هر نوع رژیم جریانی به صورت کاهشی یا ثابت خواهد بود. بنابراین، هرگونه اثر غیرمخزنی و یا اثرات چاه به صورت یک روند افزایشی در PPD، ظاهر می شود؛ مانند شکل زیر:

تذکر: در این مثال، افزایش در PPD (نمودار سبز رنگ) به دلیل phase redistribution در داخل چاه می باشد.

روش غلطی که برای مشاوره کنکور ارشد انتخاب کرده بودم

نسیم طالب یک جمله خیلی خوبی داره که میگه:

فقط به کسی می‌توان اعتماد کرد که پای خودش در حرف‌ها و تصمیم‌هایش گیر باشد.

دلیل اصلی من برای اینکه دیگه کار مشاوره کنکور ارشد نفت را کنار گذاشتم همین است. حس کردم پای خودم در حرف ها و مشاوره هایم گیر نبود. هرچند پول خیلی ناچیزی دریافت می کردم ولی اگر دانشجو موفق میشد و یا نمیشد برای من تفاوتی نداشت. تا زمانی هم که نتوانم مکانیزمی برای این کار تعریف کنم، کار مشاوره کنکور را نخواهم کرد! 

معتقدم پیشرفت با همین کارهای خیلی کوچک شروع میشه که صد البته اجرای اونها برای من بسیار سخت هستند؛ ولی با تمام توانم سعی می کنم آنها را عملی کنم.

زاویه تماس پیش رونده (θ_a) و پس رونده (θ_r)

فرض کنید که یک قطره مایع روی یک سطح جامد قرار دارد. اگر ما یک مقدار کمی از سیال را به این قطره اضافه کنیم، حجم قطره و زاویه تماس افزایش می یابد. به این زاویه تماس، advancing contact angle یا (θ_a) می گویند. حال اگر حجم قطره را کاهش دهیم و سپس زاویه تماس را اندازه بگیریم، مشاهده می کنیم که زاویه تماس کاهش پیدا خواهد کرد و این زاویه تماس را اصطلاحاً receding contact angle یا (θ_r)  می نامند. بنابراین، زاویه تماسی که در اثر انبساط قطره مایع تشکیل می شود را θ_a ، و زاویه تماسی که در اثر انقباض قطره مایع تشکیل می شود را θ_r می نامند. 

{برای مشاهده فیلم مربوط به زاویه θ_a به این لینک و برای مشاهده زاویه θ_r به این لینک مراجعه کنید.}

نکته: θ_a به یک مقدار ماکزیمم و θ_r به یک مقدار مینیمم سوق پیدا می کند.

اختلاف بین θ_a و θ_r را contact angle hysteresis یا (H) می نامند:

H=θ_a - θ_r

نکته: مقدار θ_a بزرگتر از θ_r می باشد:

θ_a > θ_r

نکته: زاویه تماس را از میان سیال چگال تر محاسبه می کنند.

تذکر: مبحث مربوط به ترشوندگی، یکی از مباحث بسیار مهم در رشته مهندسی نفت هست و لازم است که زمان بیشتری را برای درک مفاهیم این موضوع صرف کنیم. 

لینک دانلود فایل PDF این مطلب:

http://s9.picofile.com/file/8269994042/angle.pdf.html

چالش یادگیری معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی

دیروز عصر، کتاب «معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی» (نویسندگان: محمود حصارکی، مرتضی فتوحی) رو خریدم. این کتاب به دانشجویان ارشد مندسی مکانیک در دانشکده فنی دانشگاه تهران تدریس میشه. البته مطمئنا در خود دانشگاه شریف و سایر دانشکده ها هم استفاده میشه. همون طور که قبلا در این پست گفته بودم، برای اینکه بتونم سطح معلوماتم رو نسبت به ولتست افزایش بدم چاره ای جز تقویت ریاضیات خودم ندارم؛ هم باید مقاله بخونم و معادلات ریاضی اونها رو درک کنم و هم باید کتاب و رفرنس بخونم. این کار زمان بر هست ولی شک ندارم که آینده خوبی داره و فقط باید صبر داشته باشم.

قرار نیست که از همان ابتدای کار لغت به لغت کتاب رو بخونم، بلکه سعی می کنم به اندازه فهمم یک دور بخونم تا کلیات رو متوجه بشم و بعد دوباره با مراجعات مکرر به اونها به تثبیت یادگیری های خودم بپردازم.

به نظرم بر خلاف اینکه تصور میشه در مهندسی نفت ریاضیات جایگاهی نداره (و یا حداقل دانشجویان و اساتید اهمیت چندانی به این علم نمی دهند)، اتفاقا کاربرد بسیار زیادی داره و هرچه به سمت جلوتر میریم کسی که ریاضیات قوی ای داشته باشه به منزله داشتن برگ برنده در رقابت های کاری هست.

من یکی دو سال خودم رو درگیر سوال از این و اون کرده بودم و همه جور مشورتی با همه می کردم، البته یک مقداری هم افراط کرده بودم و باعث شده بود سردرگم بشم؛ ولی الآن همه چیز روشنه و فقط باید اجرا کنم. علاقه های خودم رو پیدا کرده ام و نیاز به صرف وقت و هزینه دارم تا بتونم در اونها متخصص بشم. شما هم حتما علاقه های خود رو پیدا کنید و سریع استارت بزنید.

پی نوشت: خوشحال میشم با کسانی که ریاضیات قوی ای دارند ارتباط داشته باشم:)

شبکه سازی از طریق لینکدین

لینکدین (Linkedin) یک شبکه اجتماعی کاملاً تخصصی برای برقراری ارتباط با افرادی است که در زمینه یا رشته تحصیلی شما کار می کنند. پس از عضویت در این سایت، می تونید یک رزومه آنلاین برای خودتون درست کنید و به مرور اون رو آپدیت کنید. شما در محیط لینکدین میتونید افراد مشابه خودتون رو پیدا کنید و اولین مزیتش این هست که شما با دانشجویان، همکاران و شرکت های فعال در صنعت نفت در ارتباط خواهید بود. مثلاً فرض کنید که شما قصد دارید بر روی موضوع Decline Curve Analysis کار کنید، با یک سرچ ساده میتونید به تمام افرادی که در گوشه و کنار دنیا در حال کار بر روی این موضوع هستند دسترسی پیدا کنید، رزومه آن ها را مشاهده کنید، ایده هایی را بدست بیاورید، آخرین پیشرفت ها را در این حیطه ارزیابی کنید و حتی با طرف مقابل ارتباط مستقیم پیدا کنید و سوالات خودتون رو بپرسید؛ کاری که من بارها انجام داده ام و حتی با افرادی که در کشورهای دیگه بوده اند تماس تصویری برقرار کرده ام (البته سعی کنیم مزاحمت های بی مورد ایجاد نکنیم، و یا سوالات در سطح پایین نپرسیم). یکی دیگه از مزیت های لینکدین این هست که شما میتونید در گروه های مختلف عضو بشید و از بحث هایی که در آن ها مطرح میشه استفاده کنید؛ مثلاً من یک بار نتیجه یکی از این بحث ها را در این لینک  نوشتم. اولین باری که در این سایت عضو شدم درخواست دوستی برای آقای طارق احمد مشهور فرستادم و ایشون هم بلافاصله قبول کرد. کلی کیف کرده بودم، ولی بعد از مدتی فهمیدم ایشون دست رد به سینه کسی نمیزنه:)

به شخصه خود من الگوی علمی خودم را از طریق لینکدین پیدا کرده ام. یعنی با جستجوهای فراوان و مشاهده مهارت های افراد مختلف و بررسی ترندهایی که در آینده قراره اتفاق بیفته، یک مدینه فاضله ای برای خودم ترسیم کرده ام و حالا هم در حال تلاش برای برپایی چنین آرمان شهری هستم (انشاءالله).

البته این نکته رو هم بگم که برای استفاده بهینه از این سایت باید یک آشنایی نسبی با زبان انگلیسی داشته باشید که من فکر میکنم تقریباً همه دانشجویان نفتی تا این حد با زبان انگلیسی آشنا هستند. اگر هم سطح پایینی دارید، اولین جرقه برای شما میتونه این باشه که هرچه سریعتر به تقویت زبان انگلیسی خودتون بپردازید.

به طور خلاصه اگر تا با حال پروفایلی در این سایت ایجاد نکرده اید حتماً همین الآن این کار را انجام دهید. این کار برای آینده شما خیلی مهمه و میتونید کاملاً به روز باشید و از آخرین دستاوردها و پژوهش ها در حیطه مورد علاقه خودتون مطلع باشید.

ما فقط زمانی چیزی را «می دانیم» که داریم آن را «اجرا می کنیم»

وقتی به این معروف شدید که مهم‌ترین کارها را به‌ سرعت آغاز کرده و آنها را سریع و درست انجام می‌دهید، از همۀ فرصت‌های فوق‌‌العاده‌ای که پیش روی‌تان قرار می‌گیرد، شگفت‌زده خواهید شد.

ما فقط زمانی چیزی را «می دانیم» که داریم آن را «اجرا می کنیم». وگرنه، یا آن را خوانده ایم، یا شنیده ایم، و یا فکر می کنیم که می دانیم!

جهان دیگر جای امنی برای کسی که تفکر کارمندی دارد، نیست. دیگر چیزی به عنوان یک شغل امن و مطمئن وجود ندارد. شاید تا چند سال پیش چنین تصوری دور از واقعیت نبود، اما اکنون واقعیت عوض شده است. در همه جای جهان، کم نیستند کسانی که پس از سال ها کار برای جایی، عذرشان خواسته می شود؛ و آن ها اگر یاد نگرفته و عادت نکرده باشند که کارشان را بر مبنای «نتیجه» (نه ساعت کاری) و با «روحیه کارآفرینی» انجام بدهند، روزگار سختی را در پیش خواهند داشت. به قول رابرت کیوساکی، «دیگر چیزی به عنوان یک شغل امن و مطمئن وجود ندارد.»

کسی که در پی یک زندگی مطمئن از لحاظ مالی است، می داند که به جای رفتن در پی «امنیت شغلی» و چشم داشتن به کمک دولت و این و آن، باید خودش آستین بالا بزند، کاری برای خودش دست و پا کند و جریان و جریان های درآمد برای خودش بسازد.

پی نوشت: منبع برخی جملات این پست را به یاد نمی آورم!