مفهوم گرادیان دمایی در یکی از میادین ایران

یکی از میادین شرق اهواز در شرایط اولیه دارای عمق سطح تماس آب-نفت برابر با 3087 فوت و عمق سطح تماس گاز-نفت برابر با 1015 فوت می‌باشد.

بنابراین ضخامت ستون نفتی در شرایط اولیه 2072 فوت است.

از طرفی دمای اولیه در GOC برابر با 110 فارنهایت است. با توجه به اینکه گرادیان دمای متوسط 0.66 درجه فارنهایت به ازای هر 100 فوت است، دمای اولیه در WOC چقدر می‌شود؟

جواب:

123.67 درجه فارنهایت

هدف از طرح این سوال، در ابتدا پیدا کردن یک سنس مهندسی نسبت به اعداد و ارقام میادین واقعی ایران و در مرحله بعد آشنایی با مفهوم گرادیان دمایی در مخزن می‌باشد.

فایل آموزشی انواع مدل‌های چاه در چاه‌آزمایی

همانطور که می‌دانید مبحث انواع مدل‌های چاه مبحثی بسیار مهم در تفسیر داده‌های چاه‌آزمایی می‌باشد و لازمه شناخت نمودارهای چاه‌آزمایی و تحلیل آنها، تسلط کامل به تئوری‌ها و مفاهیم درس ولتست است. همچنین در سال‌های اخیر، توجه طراحان درس ولتست به این مبحث در کنکور ارشد نفت بسیار زیاد شده است و ضروری است که دانشجویان به خوبی این مبحث را مطالعه کنند.

پس از مطالعه چندین رفرنس مهم، جدید و کاربردی در مورد تفسیر داده‌های چاه‌آزمایی، یک فایل آموزشی بسیار کامل و با ظاهری شکیل در مورد "انواع مدل‌های چاه در چاه‌آزمایی" آماده کرده‌ام.

این فایل مباحث مربوط به تمام مدل‌های چاه را پوشش می‌دهد و منبع جامعی برای تفسیر داده‌های چاه‌آزمایی در نرم‌افزار سفیر، داوطلبان کنکور ارشد و دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد می‌باشد.

سرفصل‌های این فایل آموزشی:

چاه عمودی با اسکین ثابت

چاه عمودی با اسکین متغیر

شکاف هیدرولیکی با قابلیت هدایت بالا

شکاف هیدرولیکی با قابلیت هدایت پایینگ

چاه با ورودی محدود

چاه‌های افقی

چاه‌های مایل

چاه‌های چندشاخه‌ای

---

تهیه کننده: صادق سلمانی

تعداد صفحات: 40

فرمت: فایل پی دی اف، رنگی و تایپ شده

سال انتشار: خردادماه 1397

دانلود چند صفحه از فایل آموزشی انواع مدل‌های چاه در چاه‌آزمایی (نسخه دمو)

---

هزینه فایل آموزشی: 11 هزار تومان

تذکر: در صورت تهیه این فایل آموزشی، کد تخفیف 30 درصدی برای تهیه فایل ویدئویی آموزش نرم‌افزار سفیر برای شما ارسال می‌گردد.

---

این مطلب را نیز بخوانید: گام‌های اصلی برای یادگیری نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

این مطلب را نیز بخوانید: یادگیری کامل و مفهومی درس چاه‌آزمایی
این مطلب را نیز بخوانید: منابع درس چاه‌آزمایی

آنالیز چاه‌آزمایی در مخازن شکافدار طبیعی

رفتار تخلخل دوگانه (Dual porosity) زمانی مشاهده می‌شود که یک محیط متخلخل با تراوایی ناچیز (ماتریس) و یک محیط متخلخل با تراوایی زیاد (شکاف‌ها) وجود داشته باشد. در این حالت مقدار پارامتر کاپا (Kappa) متمایل به مقدار 1 می‌شود:

رفتار تخلخل دوگانه به صورت منحنی U شکل در نمودار مشتق فشار قابل تشخیص خواهد بود:

پس از اثرات ذخیره چاه و اسکین، شاهد خط تثبیت اول در نمودار مشتق فشار خواهیم بود که بیانگر جریان سیال در شبکه شکاف‌های طبیعی می‌باشد و با علامت kf.h نمایش داده می‌شود. kf، تراوایی شکاف می‌باشد. در صورتی که اثر ذخیره چاه زیاد باشد و یا شکاف مصنوعی در دهانه چاه ایجاد شده باشد، خط تثبیت اول قابل مشاهده نخواهد بود.

قسمت U شکل نمودار مشتق فشار نمایانگر تخلیه سیال از ماتریس به شکاف است. این ناحیه گذرا، که interporosity flow نامیده می‌شود، می‌تواند تحت شرایط جریان شبه‌پایدار (Pseudo-steady state flow) یا جریان گذرا (Transient flow) اتفاق بیفتد. در شرایط جریان گذرا، خط تثبیت اول مشاهده نمی‌شود و منحنی U شکل مستقیماً پس از اثر ذخیره چاه بوجود می‌آید:

خط تثبیت نهایی نشان‌دهنده همکاری کل سیستم در تولید است و kh کل را نمایش می‌دهد. kh کل تقریباً برابر با تراوایی شکاف می‌باشد؛ زیرا تراوایی ماتریس قابل صرف نظر است.

تخلخل دوگانه توسط دو پارامتر تعریف می‌شود: لاندا (Lambda) و امگا (Omega).

لاندا (λ) بیانگر همکاری میان ماتریس و شبکه شکاف است. هرچه مقدار لاندا کوچکتر باشد، همکاری میان این دو محیط دشوارتر خواهد بود و ناحیه U شکل به سمت راست شیفت پیدا می‌کند (در حقیقت ناحیه انتقالی در زمان‌های دیرتری توسعه می‌یابد).

لاندا معمولا بین 10e-10 و 10e-4 قرار می‌گیرد.

پارامتر ω بیانگر ظرفیت ذخیره شکاف به کل ظرفیت ذخیره محیط متخلخل می‌باشد. هرچه مقدار امگا کوچکتر باشد، ناحیه انتقالی زودتر شروع شده و دیرتر نیز تمام می‌شود.

این مطلب ادامه دارد ...

چند نکته در مورد چاه‌آزمایی در میدان گچساران

امروز داشتم قسمتی از گزارش مطالعه جامع "میدان گچساران" را که در مورد 77 آزمایش چاه‌آزمایی که در این میدان انجام شده بود، میخواندم. 

یک سری نکات مهمی داشت که سعی می‌کنم چندتا از آنها را اینجا هم قرار دهم 👇👇

1- استفاده از نمودار log-log جهت ترسیم داده‌های PPD (مشتق اولیه) به منظور تشخیص اثرهای دینامیکی مربوط به چاه و جلوگیری از اشتباه در مورد اثر مخزن الزامیست.

2- روش تحلیلی نرم افزار F.A.S.T ابزار مناسبی برای تعیین پارامترهای مخزنی است اما به منظور تخمین مناسب تر پارامترهای مربوط به مرزها (LTR) بهتر است از نرم‌افزارهای عددی و تطابق تاریخچه فشار و دبی استفاده کرد.

3- مقدار tp روی شکل مشتق فشار بسیار تاثیرگذار است و باید بر اساس زمان تولید و به درستی محاسبه شود.

4- ترجیحاً از داده های PLT جهت تشخیص دقیق مقدار ضخامت تولیدی استفاده شود تا پس از یافتن kh در صورت داشتن ضخامت دقیق، تراوایی محاسبه شود. 

5- در چاه‌هایی که با مشکل شدید تولید آب و یا گاز اضافی مواجه هستند، در صورت وجود فشارسنج های اضافی، برای هر آزمایش به دلیل عوامل دینامیکی درون چاه، ترجیحاً از دو فشارسنج با فاصله مشخص از یکدیگر درون چاه، استفاده شود.

6- جهت بدست آوردن فواصل تا مرزها و یا مدلسازی قسمت مرزها، آزمایش های Drawdown با زمان طولانی (تا نوسانات اثر نامطلوب نگذارند) و interference صورت پذیرد.

اسکین وابسته به زمان (Time dependent skin)

زمانی که چاه در حال تمیز شدن است (Cleaning up)، اسکین با گذشت زمان کاهش می‌یابد. همچنین ممکن است که یک چاه در طول زمان تولید خود به تدریج دچار آسیب شود، بنابراین اسکین با گذشت زمان افزایش می‌یابد. این اثرات را می‌توان با مدلی که در آن اسکین مکانیکی در طول زمان تغییر می‌کند، مدلسازی نمود.

یک چاه که در حال تمیز شدن است با دو مدل «اسکین ثابت» و «اسکین متغیر» در شکل زیر نشان داده شده است:

 

پیشنهاد: آموزش ویدئویی نرم افزار چاه آزمایی سفیر

کانال تخصصی چاه آزمایی در تلگرام

نحوه ورود ضخامت لایه تولیدی در نرم‌افزارهای چاه‌آزمایی

✅ یک چاه داریم که ضخامت لایه مخزنی آن 119 متر می‌باشد. از این چاه تست PI انجام شده است و حالا می‌خواهیم نتایج را آنالیز کنیم. برای انجام آنالیز با استفاده از نرم‌افزار سفیر بایستی ضخامت را به عنوان ورودی به نرم‌افزار وارد کنیم. در این مثال ما ابتدا کل بازه را به عنوان ضخامت وارد می‌کنیم «119 متر»، سپس نمودار مشتق فشار را بررسی می‌کنیم. اگر روی نمودار مشتق فشار پس از اثر اسکین، خطی با شیب 1/2- رسم کردیم بخاطر جریان کروی ناشی از اثر نفوذ جزیی «Partial Penetration»  می‌باشد. در این حالت اسکین ناشی از این نفوذ ناقص را از نرم‌افزار وارد می‌خوانیم و طبق رابطه‌ای برای آن وجود دارد می‌توانیم میزان ضخامت اصلی یعنی hp را تعیین کنیم.

نکته مهم این است که در نرم‌افزار بایستی ضخامت لایه تولیدی را وارد کنیم نه کل بازه مخزنی را.

✅ حالتی را در نظر بگیرید که چاهی داریم با ضخامت 119 متر که فقط دو قسمت از آن به ضخامت 7 و 10 متر در تولید نقش دارند و یک لایه ناتراوا بین آن‌ها قرار دارد. در این حالت در نرم‌افزار سفیر مدل را بایستی بصورت دولایه تعریف کنیم. اگر بجای این لایه ناتراوا لایه‌ای باشد که باعث جریان cross flow بین دولایه شود در این حالت بایستی کل آن بازه را به عنوان ضخامت وارد نرم‌افزار کنیم.

✅ با استفاده از داده‌های لاگ تولید «PLT» می‌توانیم بازه دقیق تولید را مشخص کنیم. با استفاده از سنسور دما و رسم نمودار دما و مشتق دما نیز می‌توانیم وجود جریان cross flow را بفهمیم. با استفاده از داده‌های لاگ‌های پتروفیزیکی نیز می‌توانیم وجود لایه ناتراوا را تشخیص دهیم.

✍️ نویسنده: سروش جسری (سایت نفت مارکت)

دو نوع مهم از برداشت داده‌های فشاری در شرکت نفت فلات قاره

سوال یکی از دوستان:

سوالی در مورد داده های فشار اندازه‌گیری شده از چاه دارم.

تو شرکت ما دو نوع داده فشار برداشت میکنن:

۱- فشار در عمق خاص و با مدت زمان مشخص (معمولا بین ۵ تا ۱۰ دقیقه) 

۲- انتهای tubing و با مدت زمان زیاد

سوال من این هست که هر کدام از این فشارها برای چه تستی استفاده میشه؟

---

و اما جواب مهندس علی حاجی زاده (پروفایل ایشان در لینکدین):

اون فشارهای ۵ دقیقه‌ای در عمق خاص، داده‌های استاتیک ستون هستن که به ما وضعیت ستون چاه و گرادیان سیالات ستون چاه و عمق جدایش نفت و گاز و یا نفت و آب و حتی وجود آب در ستون رو میدن و از اونها برای کالیبره کردن شبیه‌سازی ستون با نرم‌افزارهایی مثل پایپ‌سیم و پراسپر به عنوان ورودی استفاده میکنیم.

اون فشار ته tubing زمان طولانی هم آزمایش رشد فشاره که برای تفسیر داده‌های چاه‌آزمایی به کار می‌رود.

رابطه بین حجم چاه و اثر ذخیره چاه (میدان بنگستان)

اکثر چاه‌های میدان بنگستان حجمی بین 500 تا 1000 بشکه سیال ظرفیت دارند. زمانیکه روی این چاه‌ها ولتست انجام می‌شود اثر انبارش چاه که حجم چاه تاثیر زیادی رو آن دارد، غالب می‌شود و ممکن است حتی تا دو روز هم داده‌ها تحت تاثیر این اثر قرار داشته باشند. پس بایستی در این نوع چاه‌ها یا لوله مغزی نصب شود که با این کار حجم چاه را می‌توان تا 150 بشکه رساند و مدت زمان اثر انبارش را کم کرد یا اینکه بایستی از پکرهایی استفاده کنیم که در پایین چاه را بسته و به کلی اثر انبارش به دلیل حجم سیال چاه را حذف کنیم.

بیشتر بخوانید: آموزش ویدئویی مبحث اثر ذخیره چاه (Wellbore Storage)

بخش هفتم: اثر ذخیره چاه-۱ (حدود 33 دقیقه)   |   نسخه دموی بخش هفتم

بخش هشتم: اثر ذخیره چاه-۲ (حدود 30 دقیقه)   |   نسخه دموی بخش هشتم

در تست ساخت فشار نمودار را بر حسب dt رسم کنیم یا dte؟

سوالی که گاهی اوقات پیش می آید آن است که در تست ساخت فشار نمودار را بر حسب dt رسم کنیم یا dte؟

در جواب باید بگویم که طبق رفرنس‌هایی که خوانده ام، نتایجش زیاد با هم تفاوتی ندارند.

داخل اکسل نمودار لاگ-لاگ را هم بر حسب dt و هم بر حسب dte رسم کردم. همان‌طور که می‌بینید دو نمودار نارنجی و آبی تقریباً با هم یکی هستند! 👇👇 و فقط انتهای نمودار هست که خیلی خیلی ناچیز با هم فرق دارند.

نکته: از آنجایی که منحنی‌های الگو برای تست کاهش فشار بدست آمده‌اند، حال برای آنکه بتوان از این منحنی‌ها در تست ساخت فشار نیز استفاده نمود، پیشنهاد می‌شود که نمودارها بر حسب زمان معادل آگاروال رسم گردند.

معمولاً میگویند که اگر tp بزرگتر از 10dt max باشد، آن وقت حدودا dt=dte می‌شود.

مثلاً در این نموداری که آوردم، آخرین dt برابر با 24 هست. tp هم 240 ساعت بوده. حالا چون tp بزرگتر از 10*24 هست، پس تقریباً dt=dte می‌شود و دیگر فرقی ندارد که نمودار را بر حسب dt رسم کنید یا dte.

دلیلش هم این هست که در رابطه dte، می‌شود از dt نسبت به tp صرف نظر کرد و رابطه را ساده کنیم.

این مطلب را نیز بخوانید: شرط استفاده از زمان معادل آگاروال

این مطلب را نیز بخوانید: روش‌های آنالیز تست ساخت فشار

آزمایش ضریب بهره‌دهی چاه «PI Test»

✅ برای انجام این تست مراحل زیر را باید داشته باشیم:

1) زمانیکه چاه در حال تولید است فشارسنج را پایین می‌بریم و فشارهای جریانی را ثبت می‌کنیم. این کار تا رسیدن گیج فشاری به عمق مورد نظر که به PI depth معروف است ادامه پیدا می‌کند. این عمق همان عمق گیج فشاری است و معمولاً 50 فوت بالاتر از مشبک‌ها قرار می‌گیرد. پس در این مرحله فشارهای جریانی چاه را بر حسب عمق ثبت می‌کنیم.

2) چاه را از سطح می‌بندیم و افزایش فشار درون چاه را ثبت می‌کنیم. افزایش فشار تا زمانیکه فشار چاه با فشار مخزن یکی شود ادامه پیدا می‌کند. پس در این مرحله داده های تست فشار استاتیک را در اختیار داریم.

3) برای تعیین دبی معمولاً اخرین دبی قبل از بسته شدن چاه را استفاده می‌کنند. این دبی با استفاده از رابطه تجربی گیلبرت و با داشتن پارامترهای لازم از جمله نسبت گاز به نفت تولیدی، اندازه قطر چوک، فشار جریانی سر چاه یا همان فشار قبل از ورود به چوک و ضرایب ثابت معادله گیلبرت، بدست می‌آید. این مقدار معمولاً با اختلاف 200 تا 300 بشکه کم یا زیاد بدست می‌آید. یک روش دیگر برای داشتن دبی، تعیین همه‌ی پارامترهای سنگ و سیال به طور دقیق و استفاده از رابطه دارسی است. 

4) با داشتن دبی و فشارهای جریانی و استاتیک میزان ضریب بهره‌دهی چاه مورد نظر بدست می‌آید. 

نکته: مدت زمان بسته بودن چاه بستگی به خصوصیات و شرایط مخزن دارد و ممکن است تا بیشتر از 100 ساعت هم طول بکشد.

پانوشت: نویسنده این مطلب آقای سروش جسری هستند.