پاسخ به سوال یکی از دوستان در مورد Time format در نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

خودم هم دو سه هفته پیش بود که یک مثال کاربردی از این موضوع دیدم و آن هم به لطف مهندس علی حاجی زاده بود.

این نوشته را نیز بخوانید: آموزش ویدئویی سفیر

کانال تخصصی چاه‌آزمایی در تلگرام

لینک دانلود ویدئو

 

شرط استفاده از زمان معادل آگاروال

❓سوال امروز یکی از دوستان:

برای استفاده از Agarwal equivalent time یا همان dte شرط خاصی وجود داره؟ مثلا مخزن باید به صورت infinite acting عمل کنه؟

✅ جواب 👇:

تا جایی که من اطلاع دارم و از یک کتابی قبلاً خوانده‌ام جواب این سوال اینگونه است:

"تعریف زمان معادل از روی معادلات جریان شعاعی بدست آمده است، بنابراین برای آنالیز داده‌های رژیم جریان شعاعی و اثر ذخیره چاه به خوبی کار می‌کند. ولی زمانیکه مخزن ناهمگن باشد و یا اثر مرزهای مخرن دیده شود، این تعریف کاربرد دقیقی نخواهد داشت."

قبلاً هم توضیحات مختصری در این رابطه داده ام (این لینک).

جریان کروی (Spherical Flow) در نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

در این پست در مورد مشبک‌کاری ناقص صحبت کردم و پارامترهای آن را توضیح دادم. در این قسمت به بررسی جریان کروی در داده‌های چاه‌آزمایی خواهم پرداخت.

زمانی که چاه به صورت ناقص مشبک‌کاری شده باشد، چاه فقط با قسمتی از سازند ارتباط دارد. به جهت اینکه سطح تماس بین چاه و سازند کاهش می‌یابد، مقداری از سیال باید مسافت بیشتری را در سازند طی کند تا از طریق چاه تولید شود (شکل زیر). بنابراین یک افت فشار اضافی در ناحیه اطراف چاه ایجاد می‌شود که آن را با Spp نشان می‌دهند.

مشخصه اصلی جریان کروی، ایجاد شیب 0.5- در نمودار مشتق فشار می‌باشد (نمودار سمت چپ).

جریان کروی در زمان‌های اولیه (و زودتر از شروع رژیم جریانی شعاعی بی‌نهایت) آغاز می‌شود. 

منیوال نرم افزارهای سفیر و فکت رو بررسی کردم و مشاهده کردم که:

partially penetrating = partially completion = limited entry

یعنی در بسیاری اوقات این سه مفهوم را معادل با یکدیگر گرفته اند.

شکاف با قابلیت هدایت پایین در یک نگاه

عکس زیر، رژیم‌های جریانی را در یک شکاف با قابلیت هدایت پایین (finite conductivity fracture) نشان می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر فایل PDF را نیز دانلود کنید.

نکته: در زمان‌های اولیه، یک جریان خطی در داخل شکاف وجود دارد ولی مانند اثر ذخیره چاه است و مدت کوتاهی برقرار است. به همین دلیل در نمودار مشتق فشار اثر آن دیده نمی‌شود و اولین رژیم جریانی که در نمودار مشتق فشار دیده می‌شود، مربوط به جریان دوخطی با شیب 0.25 است.

تذکر: توضیحات بیان شده بر اساس نمودار موجود در متن است. اگر شرایط تغییر کند، مسلماً شکل نمودار و تحلیل‌ها نیز کمی تغییر خواهد کرد.

دریافت
حجم: 1015 کیلوبایت

پایتون: نحوه محاسبه Exponential Integral در چاه‌آزمایی

الآن در حال حل یکی از مثال‌های کتاب چاه‌آزمایی جان لی بودم که در میان مسیر باید مقدار Exponential Integral را محاسبه می‌کردم. روش معمول آن است که به جداول خود کتاب مراجعه کنیم و با کمی جستجو مقدار آن را بدست آوریم. ولی راه حل بهتر آن است که این کار را با استفاده از اکسل، پایتون، متلب و غیره انجام دهیم تا هم سریع‌تر باشد و هم مقدار دقیق‌تری بدست آید. 

ماژول Scipy یک تابع مناسبی برای محاسبه مقادیر Ei ارائه می‌دهد:

from scipy import*

x=expi(-0.5)

print(x)

نتیجه:

x = - 0.559773594776

کانال سایت در تلگرام

مفهوم smoothing در نرم‌افزارهای چاه‌آزمایی

امروز یکی از دوستان سوالی در مورد smoothing پرسیده بودند. از آنجایی که من به همراه یکی از اساتیدم و همچنین یکی از مهندسان واحد بهره‌برداری شرکت مناطق نفت خیز جنوب در حال نوشتن یک کتاب در زمینه چاه‌آزمایی هستیم، به شخصه از سوالات دوستان استقبال می‌کنم. این باعث میشه که خودم هم به دنبال جواب بروم و در ویرایش کتاب هم کمک زیادی خواهد کرد.

✅ و اما منظور از smoothing چیست؟

یک مشکل عمده در تعیین و محاسبه مشتق فشار به روش بوردت، اختلالات و پراکندگی زیاد در مقادیر مشتق است. این مشکل زمانی بارزتر می‌شود که فاصله میان اندازه‌گیری‌های فشار خیلی کوتاه باشد. برای حل این مشکل به جای استفاده از همه نقاط برای محاسبه مشتق فقط از نقاطی با فاصله مشخص استفاده می‌شود. معمولاً مقدار x∆ کوچک است (0.01 تا 0.2) و در نرم‌افزارهای چاه‌آزمایی بیانگر smoothing می‌باشد. هرچه مقدار x∆ بزرگ‌تر باشد، مشتق فشار نیز smooth تر خواهد بود.

تذکر: دقت کنید که مثلا مقدار smoothing را برابر 1 نگذارید که این کار باعث میشه خطای زیادی بوجود بیاد. مقدار بهینه همان مقادیر 0.2 تا 0.3 است.

اگر هم علاقمند به مطالعه بیشتر در مورد روش محاسبه مشتق فشار هستید، لینک زیر را که مدتی پیش در سایتم نوشته‌ام مطالعه کنید:

نحوه محاسبه مشتق فشار برای رسم نمودارهای مشتق فشار در چاه آزمایی

کانال سایت در تلگرام

چند مفهوم پر کاربرد در چاه‌آزمایی

چند نکته: 

👈 در حالت transient یا unsteady-state، هنوز اثر افت فشار به هیچ‌یک از مرزهای مخزن نرسیده است.

👈 در حالت transition یا late transient، اثر افت فشار صرفاً به بعضی از مرزهای مخزن رسیده است.

👈 در حالت شبه‌پایدار یا pseudo-steady state ، اثر افت فشار به تمام مرزهای مخزن رسیده است و در این حالت است که از مفهوم ضریب شکل (shape factor) استفاده می‌کنیم.

🚫 دو مفهوم transient و transition را با یکدیگر اشتباه نگیرید.

تذکر: گاهی اوقات PSS را semi-steady state نیز می‌نامند.

کانال سایت در تلگرام

چاه‌آزمایی در مخازن گاز میعانی

اگر بخواهم به صورت خیلی ساده توضیح بدهم، در چاه‌آزمایی مخازن را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنیم:

1. مخازن همگن (Homogeneous) 
2. مخازن ناهمگن (Heterogeneous)

مخازن ناهمگن هم به چند دسته تقسیم می‌شوند که معمول‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• مخازن تخلخل دوگانه
• مخازن تراوایی دوگانه
• مخازن ترکیبی

قبلاً در این پست توضیح داده‌ام که دو پارامتر مهم در تحلیل مخازن گاز میعانی وجود دارد که عبارتند از: اثر اینرسی و اثر کوپلینک مثبت.

بحث من در اینجا مرتبط با مخازن گاز میعانی (Gas Condensate Reservoirs) هست. مخازن گاز میعانی نوعی از مخازن ترکیبی هستند. در این مخازن، با تولید از مخزن به تدریج در اطراف چاه میعانات تشکیل می‌شود و باعث ایجاد یک حلقه از میعانات در اطراف چاه می‌گردد. این حلقه دارای خواصی متفات از بقیه مخزن است و به همین جهت به این مخازن، مخازن ترکیبی گفته می‌شود. در شکل زیر یک مخزن ترکیبی نشان داده شده است که دارای چهار ناحیه می‌باشد.

در تفسیر داده‌های مخازن گاز میعانی چند نمودار بسیار مهم وجود دارد که اگر شما هر مقاله مرتبط با مخازن گاز میعانی را مطالعه کنید، این نمودارها را در آن‌ها خواهید دید:

1) پروفایل اشباع میعانات بر حسب فاصله از چاه: این نمودار به طور کلی چهار بخش دارد که در شکل زیر نمایش داده شده است. یکی از قسمت‌های مهم آن نیز مربوط به velocity stripping zone می‌باشد.

ناحیه 4: در این ناحیه فقط گاز تک فاز مخزن وجود دارد (همان گاز اولیه مخزن).

ناحیه 3: در این ناحیه میعانات شروع به تشکیل می‌کنند ولی هنوز اشباع آن‌ها کمتر از اشباع بحرانی است. بنابراین در این ناحیه گاز + میعانات غیرمتحرک وجود دارد.

ناحیه 2: در این ناحیه اشباع میعانات بیشتر از اشباع بحرانی شده است و به همین دلیل علاوه بر گاز، میعانات نیز حرکت می‌کنند.

ناحیه 1: در این ناحیه گاز و میعانات متحرک هستند و این ناحیه به دلیل اثر عدد موئینگی بوجود می‌آید. دقت داشته باشید که این ناحیه لزوماً در همه چاه‌ها وجود نخواهد داشت.

2) نمودار فشار و مشتق فشار در مخازن ترکیبی (یا مخازن گاز میعانی): این نمودار بر حسب اینکه رفتار مخزن چگونه بوده است، ممکن است دو ناحیه‌ای، سه ناحیه‌ای و یا چهار ناحیه‌ای باشد. خط‌های افقی و تثبیت شده (stabilized line) نشان دهنده هر کدام از این نواحی می‌باشند. این خطوط افقی بیانگر تراوایی در هر کدام از نواحی می‌باشند. بنابراین تعیین محل دقیق آن‌ها اهمیت بسیار زیادی در محاسبه تراوایی این نواحی دارد.

3) نمودار اشباع میعانات بر حسب فاصله از چاه: با گذشت زمان و افزایش تولید از مخزن، میزان میعانات تشکیل شده نیز افزایش می‌یابد و نمودار اشباع به سمت بالا می‌رود. این نمودار توسط شبیه‌سازی در اکلیپس بدست می‌آید و شما ابتدا باید مدل تک چاه را ساخته، آن را اجرا کرده و خروجی آن را به صورت زیر مشاهده کنید.

یکی از بهترین مقاله‌ها برای یادگیری مباحث «چاه‌آزمایی در مخازن گاز میعانی» این مقاله می‌باشد. کلاً برای تسلط بر مخازن گاز میعانی مقالات پروفسور گرینگارتن، دکتر عبدالنبی هاشمی، Mott و Henderson را نگاهی بکنید.

و اما در ادامه نمودار مشتق فشار مربوط به چند چاه واقعی از مخازن گاز میعانی ایران را می آورم تا در عمل نیز با این نمودارها آشنا شوید.

الف) نمودار مشتق فشار برای یکی از مخازن گاز میعانی جنوب ایران: مدل 3 ناحیه‌ای با داده‌ها منطبق شده است.

ب) نمودار مشتق فشار برای یکی از مخازن گاز میعانی جنوب ایران: مدل 2 ناحیه‌ای با داده‌ها منطبق شده است.

پی نوشت: برای مشاهده تمام پست های سایت در مورد مخازن گاز میعانی به این لینک مراجعه کنید.

یکی از نرم‌افزارهای بسیار خوب برای آنالیز داده‌های چاه‌آزمایی نرم‌افزار سفیر هست که من آموزش ویدئویی آن را تهیه کرده‌ام و در سایت نیز قرار داده‌ام. برای تهیه این محصول می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:

آموزش ویدئویی نرم‌افزار سفیر

در صورتی که در تفسیر داده‌های چاه‌آزمایی در نرم‌افزار سفیر مشکلی داشتید، لینک زیر را مطالعه کنید:

اجرای پروژه های چاه آزمایی

کانال سایت در تلگرام

---

لینک دانلود فایل PDF این مطلب:

دریافت
حجم: 457 کیلوبایت

معرفی شرکت RFD

امروز به طور اتفاقی با شرکتی آشنا شدم که اتفاقاً نام پروفسور گرینگارتن نیز در اعضای هیئت مدیره به چشم می‌خورد. از آنجایی که ایشان یکی از افراد شاخص در حوزه چاه‌آزمایی هست، من را مجاب کرد تا سایت شرکت آن‌ها را بررسی کنم.

در سال 2005، شرکت RFD یا همان Rock Flow Dynamics توسط دو ریاضیدان، یک فیزیکدان و یک بیزینسمن توسط سرمایه‌های شخصی خودشان راه‌اندازی گردید. 

بهترین محصول آن‌ها با نام تجاری tNavigator در بازار عرضه گردید. از این نرم‌افزار برای شبیه‌سازی دینامیکی مخزن استفاده می‌شود.

این نرم‌افزار توسط زبان برنامه‌نویسی ++C کدنویسی شده است.

این نرم‌افزار یک ماژول مجزا برای انجام عملیات تطابق تاریخچه و همچنین آنالیز عدم قطعیت دارد.

طبق برنامه آموزشی این شرکت، در حال حاضر دوره‌های آموزشی آن‌ها در کشورهایی مانند روسیه، انگلستان، عمان، مالزی و آلمان می‌باشد.

اسامی برخی از مشتریان این شرکت نیز در عکس زیر نشان داده شده است:

جالب اینجاست که این شرکت در کشورهای مختلف نمایندگی دارد، از جمله در ایران:

Iran

Tehran Energy Consultants

View Map

Tel:[phone]

Fax[phone]

Email: [e-mail]

web: http://www.tehranenergy.com/en/contact/

اجرای پروژه‌های‌ چاه‌آزمایی

یادگیری همراه با اجرای پروژه

از سال سوم دانشگاه که درس چاه آزمایی را با دکتر رستمی در انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران گذراندم، علاقه من به این درس بوجود آمد. دلیل اصلی علاقه من به مباحث چاه آزمایی این هست که احساس می کنم علم ریاضیات دخالت بیشتری در این مبحث دارد و پشت تمام  تحلیل های آن ریاضیات قرار دارد.

در سال چهارم دانشگاه تنها هدف من از مطالعه برای کنکور ارشد نفت، قبولی در دانشگاه صنعت نفت و گذراندن پروژه کارشناسی ارشد خودم در زمینه چاه آزمایی و زیر نظر دکتر عبدالنبی هاشمی بود که دقیقاً همین اتفاق هم افتاد و من به محض ورود به دانشگاه پروژه خودم را در زمینه چاه آزمایی یکی از مخازن گاز میعانی ایران تعریف کردم.

در سال اول مقطع کارشناسی ارشد با دکتر کرد آشنا شدم و کلاس حل تمرین دانشجویان سال چهارم کارشناسی در دانشکده نفت به من واگذار  شد (از زحمت های ایشان و موقعیتی که برای من فراهم نمودند بسیار متشکرم).

در سال دوم مقطع کارشناسی ارشد به طور کاملا اتفاقی با یکی از مهندسان با تجریه مناطق نفت خیر جنوب آشنا شدم و موارد متعدد عملیاتی  و نرم افزاری را از ایشان یاد گرفتم.

در این چند سال سعی کردم که موارد حداقلی را در علم چاه آزمایی یاد بگیرم و من تازه در ابتدای مسیر هستم. برای اینکه بتوانم آموخته هایم را به صورت کاملاً عملی و تجربه به کار ببندم، تصمیم گرفتم که با دوستانی که قصد دارند پروژه مقطع کارشناسی، ارشد و یا حتی پروژه های مستقل خود را در زمینه چاه آزمایی تعریف کنند، همکاری موثر و دوجانبه داشته باشم.

به همین جهت این دوستان می توانند با من در تماس باشند و برای تعریف و اجرای پروژه همکاری داشته باشیم و این باعث خوشحالی و پیشرفت من نیز خواهد بود. در طول مسیر اجرای پروژه با یکدیگر همکاری نموده و هر جایی را که بلد نباشم از سایر دوستانم در صنعت نفت کمک خواهم گرفت تا کار اصولی و موثری را انجام دهیم و به پایان برسانیم.

و اما خط مشی من در اجرای پروژه های چاه آزمایی بر اساس اصل بیان شده توسط نسیم طالب می باشد:

” نسیم طالب در دورانی که هنوز رکود اقتصاد جهانی در سالهای ۲۰۰۸ و سالهای پس از آن پیش نیامده بود، همیشه و همه‌جا اعلام می‌کرد که نظام بانکداری فعلی، شکننده (Fragile) است. او که همیشه معتقد بوده است باید به حرف کسانی گوش کنید که پای خودشان در تصمیم‌ و اظهارنظرشان گیر باشد، برای اثبات باورش به حرف خودش، قسمت عمده‌ی دارایی‌اش را روی معاملات آتی بازار بورس با فرض شکسته شدن نرخ‌ها سرمایه‌گذاری کرد و اتفاقاً بخش قابل توجهی از دارایی امروز او نیز از همین طریق کسب شده است.”

---

تماس با من برای شروع همکاری:

[e-mail]

صادق سلمانی