اولین سمینار تخصصی چاه‌آزمایی ایران (اسفند 95)

اسفند سال 95 اولین سمینار تخصصی چاه‌آزمایی ایران در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت برگزار شد. افرادی چون دکتر هاشمی، دکتر شریفی، دکتر مهدی منصوری و سایر اساتید و مهندسان در آن شرکت کردند. بعد از سمینار هم فایل‌های پرزنتیشن ارائه کنندگان در کانال سمینار منتشر شد. 

✅ امشب فایل ارائه دکتر مهدی منصوری را که در مورد آنالیز داده‌های فشار گذرا با کمک روش شناسایی سیستم‌ها (SI) بود در سایت قرار داده‌ام. خودم هم مدتی درباره این موضوع به یادگیری پرداختم ولی در نیمه راه به سد سربازی رسیدم و متوقف شد. انشالا که دوباره استارت بخورد.🙏 👇👇

لینک دانلود فایل ارائه دکتر مهدی منصوری

پایتون: تابع خطا (Error Function) و کاربرد آن در چاه‌آزمایی

تابع خطا (Error Function) در ریاضیات، تابعی غیراصلی (نداشتن ضابطه صریح) است که در علوم احتمالات، مواد، آمار و معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی استفاده می‌شود. تعریف این تابع به صورت زیر است (منبع: ویکی پدیا):

همچنین متمم تابع خطا (Complementary Error Function) نیز به شکل زیر تعریف می‌شود:

نمودار تابع خطا

جدول تابع خطا

علاوه بر اینها، در زبان برنامه‌نویسی پایتون نیز دستوری وجود دارد که می‌توان تابع خطای هر مقداری را محسابه نمود:

from math import *

erf (2)

>> 0.9953222650189527

erfc (2)

>> 0.004677734981047268

یکی از کاربردهای تابع خطا در درس چاه‌آزمایی می‌باشد. مثلاً گرینگارتن و همکاران با استفاده از توابع گرین (Green’s function)، معادله انتشار را برای یک چاه شکافدار (مدل شار یکنواخت) حل نمودند و به رابطه زیر رسیدند:

همان‌طور که مشاهده می‌کنید برای محاسبه فشار بی‌بعد در این رابطه، باید مقادیر تابع خطا را داشته باشیم. 

دانلود جدول تابع خطا و متمم تابع خطا

معرفی مشاهیر ولتست: رابرت ارلافر

رابرت ارلافر (ROBERT CHARLES (“BOB”) EARLOUGHER JR.) در سال 1941 به دنیا آمد و در 18 آگوست 2011، در سن 70 سالگی درگذشت. او آرزو داشت که به عنوان یک مهندس و دانشمند به یاد آورده شود.

او مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته مهندسی نفت تحصیل کرده است و هر سه مقطع را در دانشگاه استنفورد بوده است.

در سال 1966، او به عنوان مهندس تحقیق به شرکت نفت ماراتون (Marathon Oil Company) پیوست.

در سال 1977 مدیر بخش مهندسی شد.

او همواره سعی می کرد که نتیجه تحقیقات و پرژوهش ها را به صورت کاربردی در میادین نفتی به کار بندد.

او یک متخصص شناخته شده در زمینه تجزیه و تحلیل داده های چاه آزمایی بود و مقالات بسیاری در این زمینه و شبیه سازی مخزن و ازدیاد برداشت نفت به چاپ رسانیده است.

ارلافر در سال 1977 یک SPE monograph نوشت با نام Advances in Well Test Analysis (لینک دانلود کتاب) که 40000 نسخه فروخته است و هنوز نیز به عنوان یک مرجع درسی در برخی دانشگاه ها تدریس می شود.

او در سال 1979 جایزه Lester C. Uren را برای موفقیت متمایز در فن آوری مهندسی نفت و جایزه جان فرانکلین کارل در سال 1990 برای سهم برحسته او در استفاده از اصول مهندسی برای توسعه و بازیافت نفت کسب کرد. 

در سال 1997، او به عنوان عضو افتخاری SPE نامگذاری شد، که بالاترین افتخاری است که SPE به یک فرد ارائه می دهد.

در کنفرانس سالانه SPE که در سال 2009 در New Orleans برگزار شد، او به عنوان "افسانه تولید و عملیات" (Legend of Production and Operations) شناخته شد.

علاقه اصلی ارلافر، هرچیزی در ارتباط با کوه های کلورودا بود. به طوری که در سال 2009 نوشت:

“wherever you place my remains, my heart remains in the Colorado mountains”

او همواره در این کوه ها، اسکی و کوهنوردی و پیاده روی می کرد.

او توسط همکاران و دوستان خود به خاطر عقل شگفت انگیزش، تعهدش به حرفه و شغلش و نگرانی اش برای دیگران، به یاد می‌آید.

منبع: https://www.nap.edu/read/18477/chapter/15

خواص مقیاس نیمه لگاریتمی و لگاریتمی در نمودارهای چاه‌آزمایی

آیا تا به حال با خودتان فکر کرده‌اید که چرا در درس چاه‌آزمایی از مقیاس نیمه لگاریتمی و یا لگاریتمی استفاده می‌کنیم؟ مگر این مقیاس‌ها چه ویژگی‌ای دارند؟

📌 اغلب در چاه‌آزمایی از تعداد سیکل‌های لگاریتمی (log cycle) نام برده می‌شود. یک سیکل لگاریتمی معادل است با یک تغییر در مقدار بوسیله ضریبی از 10. برای مثال، فاصله از 1 تا 10، از 25 تا 250، و از 0.0137 تا 0.137 همگی طولی برابر با یک سیکل لگاریتمی دارند.

✅ در نمودارهای نیمه لگاریتمی و لگاریتمی، مقیاس محور زمان به صورت لگاریتمی می‌باشد و این باعث گسترش داده‌های اولیه می‌گردد. همان‌طور که در شکل زیر دیده می‌شود، داده‌های فشاری در بازه 10 تا 180 psi قرار گرفته‌اند. ولی حدود نیمی از داده‌های فشاری توسط محور y پوشانده شده‌اند. 👇👇

✅ این در حالی است که اگر مقیاس زمان به صورت لگاریتمی باشد، داده‌های اولیه گسترش می‌یابد و خواندن داده‌های فشاری در زمان‌های اولیه راحت‌تر می‌گردد. 👇👇

برای دنبال کردن مطالب چاه‌آزمایی در کانال تخصصی چاه‌آزمایی (https://t.me/WellTestTech) عضو شوید.

پاسخ به سوال یکی از دوستان در مورد Time format در نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

خودم هم دو سه هفته پیش بود که یک مثال کاربردی از این موضوع دیدم و آن هم به لطف مهندس علی حاجی زاده بود.

این نوشته را نیز بخوانید: آموزش ویدئویی سفیر

کانال تخصصی چاه‌آزمایی در تلگرام

لینک دانلود ویدئو

 

شرط استفاده از زمان معادل آگاروال

❓سوال امروز یکی از دوستان:

برای استفاده از Agarwal equivalent time یا همان dte شرط خاصی وجود داره؟ مثلا مخزن باید به صورت infinite acting عمل کنه؟

✅ جواب 👇:

تا جایی که من اطلاع دارم و از یک کتابی قبلاً خوانده‌ام جواب این سوال اینگونه است:

"تعریف زمان معادل از روی معادلات جریان شعاعی بدست آمده است، بنابراین برای آنالیز داده‌های رژیم جریان شعاعی و اثر ذخیره چاه به خوبی کار می‌کند. ولی زمانیکه مخزن ناهمگن باشد و یا اثر مرزهای مخرن دیده شود، این تعریف کاربرد دقیقی نخواهد داشت."

قبلاً هم توضیحات مختصری در این رابطه داده ام (این لینک).

جریان کروی (Spherical Flow) در نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

در این پست در مورد مشبک‌کاری ناقص صحبت کردم و پارامترهای آن را توضیح دادم. در این قسمت به بررسی جریان کروی در داده‌های چاه‌آزمایی خواهم پرداخت.

زمانی که چاه به صورت ناقص مشبک‌کاری شده باشد، چاه فقط با قسمتی از سازند ارتباط دارد. به جهت اینکه سطح تماس بین چاه و سازند کاهش می‌یابد، مقداری از سیال باید مسافت بیشتری را در سازند طی کند تا از طریق چاه تولید شود (شکل زیر). بنابراین یک افت فشار اضافی در ناحیه اطراف چاه ایجاد می‌شود که آن را با Spp نشان می‌دهند.

مشخصه اصلی جریان کروی، ایجاد شیب 0.5- در نمودار مشتق فشار می‌باشد (نمودار سمت چپ).

جریان کروی در زمان‌های اولیه (و زودتر از شروع رژیم جریانی شعاعی بی‌نهایت) آغاز می‌شود. 

منیوال نرم افزارهای سفیر و فکت رو بررسی کردم و مشاهده کردم که:

partially penetrating = partially completion = limited entry

یعنی در بسیاری اوقات این سه مفهوم را معادل با یکدیگر گرفته اند.

شکاف با قابلیت هدایت پایین در یک نگاه

عکس زیر، رژیم‌های جریانی را در یک شکاف با قابلیت هدایت پایین (finite conductivity fracture) نشان می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر فایل PDF را نیز دانلود کنید.

نکته: در زمان‌های اولیه، یک جریان خطی در داخل شکاف وجود دارد ولی مانند اثر ذخیره چاه است و مدت کوتاهی برقرار است. به همین دلیل در نمودار مشتق فشار اثر آن دیده نمی‌شود و اولین رژیم جریانی که در نمودار مشتق فشار دیده می‌شود، مربوط به جریان دوخطی با شیب 0.25 است.

تذکر: توضیحات بیان شده بر اساس نمودار موجود در متن است. اگر شرایط تغییر کند، مسلماً شکل نمودار و تحلیل‌ها نیز کمی تغییر خواهد کرد.

دریافت
حجم: 1015 کیلوبایت

پایتون: نحوه محاسبه Exponential Integral در چاه‌آزمایی

الآن در حال حل یکی از مثال‌های کتاب چاه‌آزمایی جان لی بودم که در میان مسیر باید مقدار Exponential Integral را محاسبه می‌کردم. روش معمول آن است که به جداول خود کتاب مراجعه کنیم و با کمی جستجو مقدار آن را بدست آوریم. ولی راه حل بهتر آن است که این کار را با استفاده از اکسل، پایتون، متلب و غیره انجام دهیم تا هم سریع‌تر باشد و هم مقدار دقیق‌تری بدست آید. 

ماژول Scipy یک تابع مناسبی برای محاسبه مقادیر Ei ارائه می‌دهد:

from scipy import*

x=expi(-0.5)

print(x)

نتیجه:

x = - 0.559773594776

کانال سایت در تلگرام

مفهوم smoothing در نرم‌افزارهای چاه‌آزمایی

امروز یکی از دوستان سوالی در مورد smoothing پرسیده بودند. از آنجایی که من به همراه یکی از اساتیدم و همچنین یکی از مهندسان واحد بهره‌برداری شرکت مناطق نفت خیز جنوب در حال نوشتن یک کتاب در زمینه چاه‌آزمایی هستیم، به شخصه از سوالات دوستان استقبال می‌کنم. این باعث میشه که خودم هم به دنبال جواب بروم و در ویرایش کتاب هم کمک زیادی خواهد کرد.

✅ و اما منظور از smoothing چیست؟

یک مشکل عمده در تعیین و محاسبه مشتق فشار به روش بوردت، اختلالات و پراکندگی زیاد در مقادیر مشتق است. این مشکل زمانی بارزتر می‌شود که فاصله میان اندازه‌گیری‌های فشار خیلی کوتاه باشد. برای حل این مشکل به جای استفاده از همه نقاط برای محاسبه مشتق فقط از نقاطی با فاصله مشخص استفاده می‌شود. معمولاً مقدار x∆ کوچک است (0.01 تا 0.2) و در نرم‌افزارهای چاه‌آزمایی بیانگر smoothing می‌باشد. هرچه مقدار x∆ بزرگ‌تر باشد، مشتق فشار نیز smooth تر خواهد بود.

تذکر: دقت کنید که مثلا مقدار smoothing را برابر 1 نگذارید که این کار باعث میشه خطای زیادی بوجود بیاد. مقدار بهینه همان مقادیر 0.2 تا 0.3 است.

اگر هم علاقمند به مطالعه بیشتر در مورد روش محاسبه مشتق فشار هستید، لینک زیر را که مدتی پیش در سایتم نوشته‌ام مطالعه کنید:

نحوه محاسبه مشتق فشار برای رسم نمودارهای مشتق فشار در چاه آزمایی

کانال سایت در تلگرام