نحوه محاسبه مشتق فشار برای رسم نمودارهای مشتق فشار در چاه آزمایی

در همورک هایی که در مقطع لیسانس و ارشد انجام میدادیم، از دو روش برای محاسبه مشتق فشار استفاده می کردیم که در زیر آورده ام.

روش اول: این روش در بیشتر رفرنس ها آورده شده است و بهتر است که ما هم از همین روش استفاده کنیم:

روش دوم: این روش آسان تر است:

نکته مهم اینجاست که اگر شما مشتق فشار را برای یک سری داده محاسبه کنید، متوجه میشید که نمودار مشتق فشار تفاوت زیادی با یکدیگر نخواهند داشت... پس در به کار بردن این دو روش دارای اختیار هستید...

در شکل زیر هم نمودارهای مشتق فشار را برای هر دو روش رسم کرده ام و همون طور که می بینید تقریبا رو هم قرار گرفته اند و نتایج یکسانی دارند 👇

PE Essentials Software and Book

الآن در لینکدین یک پستی (این لینک) رو دیدم که یک نفر نرم افزاری تهیه کرده بود که مباحث شکل بالا رو داخلش آورده بود... یعنی شما داخل این نرم افزار مثلا میتونید محاسبات مربوط به PVT، آنالیز منحنی های کاهش، روش های ازدیاد برداشت، شکاف های مصنوعی و همه گزینه هایی که در شکل بالا هست رو انجام بدید...

یک کتاب هم داخل خود نرم افزار هست که روش کار و گزینه های بالا رو کامل توضیح داده...

به نظرم نرم افزار جالبی هست و حداقل میتونه ما رو با این مباحث بیشتر آشنا کنه...

مواردی که در این نرم افزار قادیر خواهید بود محاسبات مربوط به آن را انجام دهید:

Oil/Gas/Water PVT and Relative Permeability Curve Generation

Horizontal Hydraulically Fractured Well Forecasting

Miscible/Immiscible CO2 WAG WaterFlood Simulator

StreamTube WaterFlood Simulator

THP-BHP Gas Well

THP-BHP Oil Well

EOR Screening Tool

Scoping Economics

Decline Curve Analysis

Monte Carlo Simulation: Volumetrics

Monte Carlo Simulation: Decline Curve Production Forecast

Quick Log Analysis

Recovery Factor Analysis

Chart

Hydraulic Fracture Design

IOR/EOR/Heavy Oil Tools

Basic EOS PVT Simulator

Basic Reservoir Simulator - Single Well Model

Low Perm Dry Gas Material Balance - Multi Tank Model

برای دانلود رایگان این نرم افزار به لینک زیر مراجعه کنید:

لینک دانلود نرم افزار

انواع نمودارهای آنالیز تست کاهش فشار

خطا در تشخیص زمان بسته شدن چاه (Shut-in Time)

چند وقت پیش با نموداری به شکل زیر روبرو شدم که نمیدونستم دلیل انحراف داده های اولیه از خط راست با شیب یک چی میتونه باشه؟!

ولی امروز که داشتم یک مطلبی رو میخوندم، به دلیل چنین اثری اشاره شده بود: اگر ما در تخمین زمان بسته شدن چاه (Shut-in Time) دچار خطا شویم، آنگاه نمودار فشار و مشتق فشار مثل شکل های موجود در تصویر خواهند شد.

نتیجه گیری: در تخمین مقادیر فشار ته چاهی نهایی (Pwf) و همچنین زمان بسته شدن چاه (to) دقت بسیار زیادی داشته باشیم؛ زیرا اگر در محاسبه آن ها اشتباه کنیم، نمودارهای فشار و مشتق فشار از شکل طبیعی خود منحرف می شوند.

یک مثال واقعی از میادین ایران:

برای درک بهتر مطالب بیان شده، ویدئوی زیر را حتماً مشاهده کنید:

چند راهکار برای یادگیری نرم افزار اکلیپس

چند وقت پیش یکی از دوستان در اینستاگرام سوال پرسیده بود که چطوری اکلیپس رو یاد بگیرم؟

هرچند من خودم هم مسلط نیستم و تجربه کمی دارم ولی چند تا راهکار:

1- کتاب بالا را تهیه کنید... این کتاب مطالب مهم و کلی رو گفته و زیاد وارد حاشیه نشده و به خوبی میتونید با خوندن این کتاب یک دیتافایل اکلیپس رو متوجه بشید که چی به چیه... برخی از کتاب های بازار اومدن و کل منیوال اکلیپس رو ترجمه کردند و این کتاب ها زیاد به درد بخور نیستند...

2- حتماً از یک نفر که به این نرم افزار مسلط هست بخواهید تا در حد 4 یا 5 ساعت ریزه کاری ها، نکات و آپشن های مختلف اون رو به شما یاد بده... این کار رو یا میتونید با کلاس خصوصی، یا کلاس های عمومی و یا دوستانتون انجام بدهید... من خودم به شخصه کلاس خصوصی و دوستان رو ترجیح میدم... با یک نفر باتجربه کلاس بگیرید و ازش بحواهید که به صورت کاربردی به شما آموزش بدهد نه اینکه فقط کلیات و تئوری ها رو یاد بده... تئوری ها رو خودتون هم میتونید بخونید و در همه جا پیدا میشه...

3- یک پروژه برای خودتون تعریف کنید (وقتی نرم افزار رو نصب میکنید مثال های متعددی داخلش هست) و با سعی و خطا و خروجی گرفتن از پارامترهای مختلف اون، تسلطتون رو بیشتر کنید...

4- در حین سعی و خطا یکی رو همراه خودتون داشته باشید تا برای شما رفع اشکال کنه... این مرحله خیلی خیلی مهمه و نیاز دارید که از تجربه یک نفر استفاده کنید... این فرد میتونه یکی از دانشجوهای دانشگاهتون باشه که قبلا کار کرده و یا هر نفر متخصص دیگه ای...

5- در یادگیری کیوردها و همه قسمت های اکلیپس، بهترین منبع manual نرم افزار هست و توضیحات کاملی داره... پس با هر چیز عجیبی روبرو شدید ابتدا در منیوال سرچ کنید...

با این چند راهکار هر نرم افزاری رو میتونید به راحتی یاد بگیرید...

البته این رو هم بگم که خیلی از بچه ها (از جمله بچه های دانشکده نفت)، وقتی در یک کلاس شرکت می کنند، از دسکتاپ لپ تاپ خودشون فیلم برداری می کنند و همه چیز ثبت میشه و به عنوان یک منبع آموزشی بسیار مفید میتونه باشه:)

آموزش ویدئویی نرم‌افزار چاه‌آزمایی سفیر

 

یکی از معروف‌ترین نرم‌افزارهای تحلیل داده‌های چاه‌آزمایی، نرم‌افزار سفیر هست. در تعدادی از شرکت‌های نفتی ایران نیز از این نرم‌افزار استفاده می‌شود.

پیش‌زمینه اصلی یادگیری نرم‌افزار سفیر، آشنایی و تسلط بر درس چاه‌آزمایی هست. یعنی اینکه شما باید بتونید انواع نمودارهای مشتق فشار را به خوبی تحلیل کنید.

من یک پکیج آموزشی برای نرم‌افزار سفیر آماده کرده‌ام که شامل محتویات زیر است:

 

1. فایل ویدئوی آموزش نرم‌افزار سفیر (حدود 90 دقیقه)
2. فایل PDF آموزش نرم‌افزار سفیر (50 صفحه)
3. پاورپوینت نکات مطرح شده در آموزش
4. داده های مربوط به 3 مثالی که در طی آموزش بررسی می‌شوند
5. بررسی نحوه آنالیز داده‌های چاه‌آزمایی در یک مخزن شکافدار طبیعی (مدل تخلخل دوگانه)
6. بررسی نحوه آنالیز داده‌های چاه‌آزمایی در یک مخزن بسته برای دو تست کاهش فشار و ساخت فشار
7. بررسی تحلیلی (Analytical Analysis) یک مدل با مرز بسته مستطیلی شکل و مقایسه نتایج آن با مدل عددی (Numerical Analysis)

عنوان: آموزش ویدئویی نرم‌افزار سفیر

کاربرد: آنالیز داده‌های چاه‌آزمایی

نگارش: صادق سلمانی

زبان: فارسی

سطح: مقدماتی

حجم: 218 مگابایت

سال: آبان 95 (در تاریخ 21 شهریور 96 آپدیت شد)

لینک دانلود نرم افزار سفیر: این لینک

تذکر: با خرید این محصول آپدیت‌های بعدی آن را نیز به رایگان دریافت خواهید کرد.

توضیحات: در این فایل آموزشی شما یک پروژه را از ابتدا تا انتها، گام به گام جلو خواهید رفت و داده‌های مثال مورد نظر را به طور کامل آنالیز می‌کنید. یک سری نکات متفرقه نیز در فایل وجود دارد که بسیار کاربردی خواهند بود. 

---

« به منظور بررسی محصول، 20 درصد از کل درسنامه را به صورت رایگان جهت دانلود قرار داده ام.»

 دانلود نسخه دمو فایل آموزشی

 

قیمت این محصول: 44000 تومان

پرداخت آنلاین

تذکر: پس از پرداخت وجه، تکمیل فرایند را بزنید و منتظر بمانید تا لینک دانلود در صفحه نمایشگر شما نشان داده شود.

---

مشاهده آنلاین نمونه ویدئوهای آموزش نرم افزار سفیر در آپارات

 

مدل تخلخل دوگانه (Double-porosity reservoir)

یکی از مهمترین انواع مدل های مخزن، مدل تخلخل دوگانه هست. دقت شود که منظور از مخزن تخلخل دوگانه همان مخازن شکافدار طبیعی هستند و آن ها را با مخازن با شکاف هیدرولیکی اشتباه نگیریم.

در مدل تخلخل دوگانه فرض ما این است که مدل از سه قسمت تشکیل شده است:

• بلوک های ماتریس: مارتیس ها ظرفیت ذخیره (storativity) بالا و نفوذپذیری کمی دارند و بیشتر حجم هیدروکربن در آن ها ذخیره شده است.
• شکاف های طبیعی: ظرفیت ذخیره (storativity) پایین و نفوذپذیری بالایی دارند.
• چاه: در مدل تخلخل دوگانه، ماتریس ها نمی توانند به صورت مستقیم به چاه تولید کنند؛ بلکه ابتدا جریان از ماتریس وارد شکاف ها می شود و سپس این سیال از شکاف به چاه جریان پیدا می کند.

زمانی که تولید از چاه شروع می شود، سه رژیم جریانی برقرار خواهد شد که عبارتند از:

1. رژیم جریانی اولیه که مربوط به جریان شعاعی در سیستم شکاف می باشد (شکل سمت چپ): در زمان های اولیه جریان فقط در شکاف برقرار است و گویا شکاف به تنهایی وجود دارد و هیچ تغییر فشاری در درون ماتریس اتفاق نمی افتد. این رژیم جریانی اولیه خیلی سریع است و معمولاً تحت تأثیر ذخیره چاه قرار می گیرد و پوشانده می شود.
   
   
2. پس از مدتی ماتریس نیز در تولید مشارکت می کند: در مرحله قبل که شکاف در حال تولید است، فشار شکاف در دهانه چاه برابر Pwf و فشار ماتریس هنوز برابر Pi می باشد. حال پس از مدتی به جهت جبران کاهش فشار در سیستم شکاف، ماتریس ها نیز شروع به جریان در شکاف می کنند و این افت فشار را جبران می کنند. در این حالت یک ناحیه انتقالی به شکل دره در نمودار مشتق فشار بوجود می آید.
   
   
3. در زمان های انتهایی، یک جریان شعاعی در کل سیستم برقرار می شود (شکل سمت راست): در این حالت خط تثبیت دوم در نمودار مشتق فشار بوجود می آید.

در مدل تخلخل دوگانه دو پارامتر بسیار مهم وجود دارد که توصیف کننده ویژگی های این مدل می باشد:

۱- قابلیت ذخیره (storativity ratio): بیانگر نسبت سیال ذخیره شده در شکاف به سیال ذخیره شده در کل سیستم می باشد:

2- قابلیت انتقال (Interporosity flow coefficient): بیانگر میزان راحت بودن انتقال سیال از ماتریس به شکاف می باشد:

برای آنالیز مدل تخلخل دوگانه در نمودار مشتق فشار از دو مدل مختلف استفاده می کنیم که عبارتند از: 1- مدل وارن و روت 2- مدل کاظمی. در قسمت بعدی به بررسی این دو مدل خواهم پرداخت.

---

در ویدئویی که در ادامه آورده شده است، من یک مثال کاربردی از مخازن تخلخل دوگانه را در نرم‌افزار سفیر اجرا کرده‌ام و تمام مطالب ذکر شده در این پست را در ویدئو به طور کامل توضیح داده‌ام:

مدت زمان ویدئو: 17 دقیقه

حجم فایل: 39 مگابایت

قیمت: 5000 تومان

تذکر: پس از پرداخت وجه، تکمیل فرایند را بزنید و منتظر بمانید تا لینک دانلود در صفحه نمایشگر شما نشان داده شود.

مشبک کاری ناقص (Partial Perforation)

زمانی که چاه به طور کامل در داخل سازند نفوذ نکند، یا کل سازند توسط مشبک ها باز نشوند، خطوط جریان در نزدیکی دهانه چاه به سمت یکدیگر همگرا می شوند (Covergence). تفاوت میان خطوط جریان در مشبک کاری ناقص (Partial Perforation) و کامل (Full Perforation) در شکل زیر نشان داده شده است:

همگرا شدن خطوط جریان در ناحیه اطراف دهانه چاه سبب ایجاد یک افت فشار اضافه در این ناحیه می شود. در بعضی موارد، زمانیکه ضخامت ناحیه مشبک کاری شده در مقایسه با ضخامت سازند (h) خیلی کوچک باشد، ممکن است جریان کروی ایجاد شود. اثر مشبک کاری ناقص را به عنوان یک اسکین (Skin) در نظر می گیریم که Spp نامیده می شود؛ یعنی اسکین ناشی از مشبک کاری ناقص. این اسکین همواره مثبت است و معمولاً در بازه 0 تا 30 تغییر می کند. این اسکین تابعی از ضخامت محدوده مشبک کاری شده (hp)، فاصله بین بالای ضخامت و بالای مشبک ها (htop)، و نسبت نفوذپذیری افقی به عمودی (Kh/Kv) می باشد. 

ضخامت ناحیه مشبک کاری شده (hp): قسمتی از ضخامت سازند است که جریان سیال از طریق آن وارد دهانه چاه می شود.

معمولاً برای ماکزیمم کردن تولید، کل ضخامت سازند را مشبک کاری می کنند (hp=h). در برخی موارد برای به حداقل رساندن اثرات مخروطی شدن (Coning Effect)، لازم است که مشبک کاری ناقص انجام شود.

دقت شود که اگر چاه به صورت شیبدار باشد، hp را در طول شیب اندازه گیری می کنند.

hp ، htop و h در شکل زیر نشان داده شده اند:

زمانی که در چاه مشبک کاری ناقص انجام می دهیم، محل این مشبک کاری اثر زیادی بر روی Spp می گذارد. همان طور که در شکل زیر دیده می شود، ضخامت سازند (h) و همچنین ضخامت ناحیه مشبک کاری شده (hp) در هر دو شکل یکسان است ولی محل ناحیه مشبک کاری شده متفاوت است؛ یعنی htop در آن ها متفاوت است. این اتفاق باعث ایجاد اسکین های متفاوت در آن ها خواهد شد.

نسبت نفوذپذیری افقی به عمودی (Kh/Kv): این نسبت بیانگر ناهمسانگردی نفوذپذیری در داخل سازند می باشد (Anisotropic Permeability). زمانی که در مورد مشبک کاری ناقص و یا چاه های افقی صحبت می کنیم، این نسبت به کار برده خواهد شد و اثر مستقیمی بر روی مقدار Spp می گذارد. این نسبت معمولاً در محدوده 0.1 تا 1000 قرار دارد.

پی نوشت: اثر مشبک کاری ناقص در آنالیز داده های چاه آزمایی بسیار مهم است و حتماً باید آن را در نرم افزار در نظر بگیریم. انشاءالله در پست بعدی در مورد جریان کروی صحبت خواهم کرد.

مشتق فشار اولیه (PPD)

برای آنالیز بهتر داده های چاه آزمایی، اهمیت زیادی دارد که بتوانیم بین اثرات مخزن و اثرات چاه تفاوت قائل شویم؛ زیرا برای تفسیر داده های ولتست نیاز به داده هایی داریم که بیانگر اثرات مخزن باشند و در حقیقت داده هایی را که ناشی از اثرات چاه باشند حذف می کنیم و مابقی را آنالیز و تفسیر می کنیم.

از مشتق فشار اولیه یا Primary Pressure Derivative - PPD برای تشخیص اثرات چاه استفاده می کنیم. یکی از آپشن های بسیار خوب نرم افزار IHS WellTest 2015، محاسبه و نمایش PPD بر روی نمودار می باشد که از آن برای تشخیص اثرات چاه استفاده می کنیم.

برخی از اثرات چاه عبارتند از:

• توزیع مجدد فازها (Phase redistribution)
• اختلال در عملکرد گیج
• عملیات پاکسازی چاه (Wellbore cleanup operations)
• اثرات جزر و مدی یا زمین لرزه (Geo-tidal or seismic effects)

تعریف مشتق فشار اولیه (PPD) به صورت زیر است:

توجه کنید که این تعریف با تعریف مشتق (derivative) که قبلا به کار می بردیم متفاوت است:

طبق تعریف، PPD برای هر نوع رژیم جریانی به صورت کاهشی یا ثابت خواهد بود. بنابراین، هرگونه اثر غیرمخزنی و یا اثرات چاه به صورت یک روند افزایشی در PPD، ظاهر می شود؛ مانند شکل زیر:

تذکر: در این مثال، افزایش در PPD (نمودار سبز رنگ) به دلیل phase redistribution در داخل چاه می باشد.

تبدیل سطر به ستون و بالعکس در اکسل

یک ویدئوی کوتاهی را آماده کرده ام و نحوه تبدیل سطر به ستون و یا ستون به سطر را در اکسل توضیح داده ام. این آموزش برای نوشتن گزارش و یا پایان نامه مفید خواهد بود.

لینک دانلود ویدئو در آپارات

کانال سایت در تلگرام: https://telegram.me/futureskills