سایت شخصی صادق سلمانی

آزمایش انبساط در ترکیب ثابت  (Constant Composition Expansion)، تبخیر آنی (Flash Vaporization) نیز نامیده می‌شود. در این آزمایش در ابتدا نمونه‌ای از سیال مخزن در سلول آزمایش قرار داده می‌شود. جهت اطمینان از تک فاز بودن سیال، فشار بالاتر از فشار نقطه شبنم است و دما نیز دمای اولیه مخزن می‌باشد. در ادامه به شیوه‌ای گام به گام فشار کاهش داده می‌شود (کاهش فشار از طریق برداشتن جیوه صورت می‌گیرد) و در هر گام فشاری حجم به دقت ثبت می‌شود. در زیر فشار نقطه شبنم نیز حجم مایع تولید شده اندازه‌گیری می‌شود. از آنجایی که در این آزمایش گاز یا مایعی از ظرف خارج نمی‌شود، ترکیب کلی سیال ثابت می‌ماند.

هدف از انجام آزمایش CCE تعیین موارد زیر است:

• فشار نقطه شبنم

• ضریب تراکم‌پذیری هم‌دمای سیال تک فاز

• ضریب انحراف از حالت ایده‌آل گاز (z)

حجم سامانه هیدروکربور به صورت تابعی از فشار سلول و نسبت به حجم مرجع گزارش می‌شود. این حجم نسبی به زبان ریاضی به صورت زیر بیان می‌شود:

تذکر: حجم نسبی در نقطه فشار شبنم برابر 1 است.

ضریب انحراف از حالت ایده‌آل (z) در فشارهای بالاتر یا برابر فشار نقطه شبنم نیز در آزمایش CCE گزارش می‌شود. فقط کافی است ضریب z در یک فشار p1 به صورت آزمایشگاهی اندازه‌گیری شود. سپس ضریب انحراف گاز را می‌توان از رابطه زیر بدست آورد:

منابع:

1. کتاب "مهندسی مخازن گاز میعانی" / تالیف: دکتر وطنی، دکتر صدایی و مهندس شیدایی مهر

2. کتاب "مهندسی مخازن گاز میعانی" / تالیف: دکتر خاکسار و مهندس محمدی